Không gian mạng là môi trường mở, mang tính toàn cầu, với tốc độ lan truyền thông tin nhanh chóng và sâu rộng, nhưng đồng thời cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Các thế lực thù địch, phản động ráo riết lợi dụng không gian mạng để phát tán thông tin sai lệch, xuyên tạc và kích động, nhằm phá hoại niềm tin của nhân dân, làm suy yếu khối đại đoàn kết dân tộc và vai trò lãnh đạo của Đảng. Vì vậy, bảo vệ vững chắc không gian mạng chính là giữ vững “trận địa tư tưởng” của Đảng trong thời đại số.

Ảnh minh họa

Đổi mới công tác tư tưởng trên không gian mạng: Từ thụ động sang chủ động - từ đơn tuyến sang đa chiều

Trong bối cảnh thông tin số hóa, đa dạng và phi tập trung, công tác tư tưởng không thể tiếp tục vận hành theo mô hình truyền thống. Thay vào đó, cần chuyển sang phương thức chủ động kiến tạo thông tin, dẫn dắt dư luận, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số để nâng cao hiệu quả tuyên truyền, giáo dục. Nghị quyết số 35-NQ/TW ngày 22/10/2018 của Bộ Chính trị xác định: “Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là nhiệm vụ trọng yếu, cấp bách của cả hệ thống chính trị”. Điều này đòi hỏi sự đổi mới toàn diện về nhận thức, nội dung và phương thức truyền thông chính trị trên nền tảng số.

Các lớp bồi dưỡng lý luận chính trị trực tuyến, hội thảo học thuật qua nền tảng số như Zoom, MS Teams, hay các chiến dịch truyền thông chính trị trên YouTube, TikTok, Facebook... đã bước đầu chứng minh tính hiệu quả. Những kênh như “Chính trị dễ hiểu”, “Tự hào Việt Nam” hay các cuộc thi tìm hiểu lịch sử, nghị quyết Đảng dưới hình thức trực tuyến, video ngắn, trắc nghiệm tương tác, đang tiếp cận hiệu quả giới trẻ - đối tượng vừa là lực lượng xung kích, vừa là nhóm dễ bị tác động bởi thông tin sai trái.

Ứng dụng công nghệ số trong giám sát - đấu tranh - phản bác: Nền tảng phòng thủ chủ động

Thực tế cho thấy, tốc độ phát tán thông tin sai trái, xuyên tạc trên không gian mạng vượt xa khả năng xử lý thủ công. Do đó, chuyển từ “phản ứng” sang “phòng ngừa chủ động” thông qua các giải pháp công nghệ là xu thế tất yếu.

Hiện nay, các cơ quan chức năng đã triển khai sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP), hệ thống bot giám sát để tự động phát hiện từ khóa, chủ đề nhạy cảm, xu hướng xuyên tạc trên mạng xã hội. Các nền tảng như Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia (NCSC) mỗi ngày phát hiện hàng chục nghìn nội dung độc hại, kịp thời cảnh báo, phân tích xu hướng để đưa ra giải pháp định hướng dư luận.

Ngoài ra, công cụ phân tích mạng xã hội như Fplus cho phép thu thập dữ liệu, đo lường mức độ lan truyền, khoanh vùng “điểm nóng dư luận”, từ đó đưa ra phản ứng chính sách, truyền thông phù hợp, hiệu quả. Đây là những minh chứng rõ nét cho việc ứng dụng công nghệ hiện đại là điều kiện tiên quyết để nâng cao năng lực “miễn dịch thông tin” trong xã hội số. Chỉ thị số 16-CT/TW ngày 10/6/2022 của Ban Bí thư đã yêu cầu: “Chủ động phát hiện, ngăn chặn, vô hiệu hóa các hoạt động lợi dụng không gian mạng để xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội.”

Kiến tạo “vùng xanh” tư tưởng bằng hệ sinh thái nội dung tích cực

Không thể chỉ “chống”, mà còn phải “xây”. Ngày nay, bảo vệ cách mạng không thể tách rời nhiệm vụ lan tỏa lý tưởng cách mạng trên không gian mạng. Nội dung chính thống, nhân văn, cách mạng cần được thể hiện bằng ngôn ngữ trẻ trung, hiện đại: từ podcast, hoạt hình lịch sử đến các video ngắn dễ chia sẻ. Đội ngũ báo chí cách mạng, tổ chức Đảng - đoàn thể, trí thức, văn nghệ sĩ, KOLs… cần đồng hành cùng cộng đồng mạng kiến tạo không gian tích cực. Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) nhấn mạnh: “Chống suy thoái tư tưởng, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ là trách nhiệm thường xuyên.” Trên không gian mạng, trách nhiệm này càng trở nên cấp thiết và cụ thể.

Cần xác lập rõ vai trò:

Cơ quan quản lý: xây dựng cơ chế định hướng và kiểm soát thông tin.

Báo chí cách mạng: trụ cột sản xuất nội dung chất lượng, đáng tin cậy.

Tổ chức Đoàn - Hội: cầu nối đến giới trẻ, khơi dậy tinh thần yêu nước, lý tưởng sống đẹp.

Công dân mạng: lực lượng lan tỏa, phản bác, bảo vệ nền tảng tư tưởng bằng hành vi số văn minh, trách nhiệm.

Hình thành thế trận an ninh tư tưởng trong môi trường số

Không thể bảo vệ nền tảng tư tưởng nếu thiếu lực lượng chuyên trách và cơ chế phối hợp đồng bộ. Lực lượng An ninh mạng, An ninh tư tưởng - văn hóa với vai trò nòng cốt - cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tuyên giáo, thông tin truyền thông, báo chí, tổ chức xã hội… để hình thành mạng lưới giám sát, phòng ngừa, phản bác toàn diện, ngăn chặn các âm mưu phá hoại tư tưởng, bảo vệ sự trong sáng của nền tảng tư tưởng Đảng.

Đồng thời, phải đẩy mạnh giáo dục nhận thức cho toàn dân, đặc biệt là thế hệ trẻ, đảng viên, cán bộ - những người vừa là đối tượng tuyên truyền vừa là chủ thể truyền thông. Mỗi cá nhân cần ý thức mình là “chiến sĩ tuyến đầu trên mặt trận tư tưởng số”, sẵn sàng phản bác, đấu tranh với cái sai, cái xấu, cái độc hại, lan tỏa điều tích cực, tử tế.

Cùng với đó, cần lồng ghép nội dung giáo dục bảo vệ nền tảng tư tưởng vào chương trình giảng dạy chính trị, lịch sử, kỹ năng số ở các cấp học, ngành học, tạo nền tảng lâu dài, bền vững về tư duy chính trị - nhận thức xã hội cho công dân thời đại số.

Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng không chỉ là nhiệm vụ tất yếu, mà là chiến lược sống còn để giữ vững sự ổn định chính trị, vai trò lãnh đạo của Đảng và định hướng phát triển bền vững trong kỷ nguyên số.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã từng nói:“Phải có bản lĩnh, phải kiên định, phải làm chủ không gian mạng để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta.”

Muốn làm chủ không gian mạng, cần kết hợp ba trụ cột: công nghệ hiện đại, tư duy đổi mới, tổ chức hiệu quả. Chỉ khi toàn Đảng, toàn dân, toàn quân cùng vào cuộc với tinh thần quyết liệt, hành động kịp thời, sử dụng công nghệ như một công cụ và lý tưởng cách mạng như một kim chỉ nam, chúng ta mới có thể giữ vững trận địa tư tưởng - nền tảng vững chắc cho tương lai.

Công an xã Đức Linh