Cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nói về công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng

Bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam là quy luật tồn tại và phát triển cốt lõi của Đảng ta, là nhiệm vụ mang ý nghĩa sống còn đối với sự nghiệp cách mạng, sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước, đặc biệt là trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực diễn biến ngày càng phức tạp, khó lường và cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang phát triển như vũ bão. Không gian mạng với sự chi phối ngày càng sâu rộng của trí tuệ nhân tạo (AI), đã thực sự trở thành một mặt trận không khói súng. Các thế lực thù địch, phản động chưa bao giờ từ bỏ dã tâm chống phá Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Ngày nay, chúng đang triệt để khai thác, lợi dụng những thành tựu của công nghệ số, đặc biệt là AI để tiến hành các chiến dịch "cách mạng màu", "xâm lược mềm" với âm mưu, thủ đoạn ngày càng tinh vi, nguy hiểm, đặt ra những thách thức trực diện và vô cùng gay gắt đối với công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.

I. “Cách mạng màu” và “Xâm lược mềm”: Nhận diện bản chất và những biểu hiện mới trong thời đại số

1. “Cách mạng màu”: Âm mưu lật đổ từ bên trong và sự can thiệp từ bên ngoài

“Cách mạng màu” về bản chất là một chiến lược “lật đổ chính trị trong hòa bình” do các thế lực thù địch bên ngoài dàn dựng, nhằm thay thế các chính quyền hiện tại bằng các chế độ dễ bị chi phối. Các thủ đoạn chính bao gồm: phá hoại tư tưởng, làm mất uy tín chế độ; thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; xây dựng lực lượng đối lập và lợi dụng các cuộc bầu cử, khủng hoảng xã hội làm ngòi nổ.

Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ Trưởng Bộ Công an nói về việc đấu tranh, phòng, chống tội phạm trên không gian mạng

Trong thời đại số, các nền tảng trực tuyến, đặc biệt là mạng xã hội, trở thành công cụ đắc lực để nhanh chóng lan truyền lời kêu gọi gây rối, khai thác các vấn đề “nóng” (sự cố môi trường, tranh chấp đất đai, dự luật nhạy cảm) để kích động bất ổn. “Cách mạng màu” thường khai thác và làm trầm trọng thêm các vấn đề kinh tế - xã hội hoặc chính trị hiện có, vũ khí hóa những bất bình có sẵn trong Nhân dân.

2. “Xâm lược mềm”: công cụ xâm lăng văn hóa, tư tưởng

Cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nói về văn hóa

Khác với “sức mạnh mềm” (khả năng thu hút, hợp tác), “xâm lược mềm”, đặc biệt là “xâm lăng văn hóa” là hoạt động thù địch sử dụng sản phẩm văn hóa, tư tưởng để làm suy yếu giá trị, bản sắc và hệ thống chính trị của một quốc gia. Các phương thức bao gồm: thống trị của sản phẩm văn hóa ngoại lai; xuyên tạc lịch sử, bôi nhọ biểu tượng quốc gia; quảng bá lối sống, hệ tư tưởng xa lạ, không phù hợp với giá trị xã hội chủ nghĩa; khai thác triệt để internet, mạng xã hội để phổ biến nội dung độc hại.

Mục tiêu của “xâm lược mềm” là tạo hỗn loạn tư tưởng, xói mòn gắn kết dân tộc, mở đường cho ảnh hưởng chính trị. Đây là quá trình diễn ra từ từ, có sức lan tỏa nhằm thay đổi tư duy qua nhiều thế hệ, “làm lệch chuẩn hệ giá trị văn hóa và chuẩn mực con người Việt Nam”.

3. Không gian mạng: “Mặt trận không khói súng” và những thủ đoạn tinh vi

Internet và mạng xã hội (Facebook, YouTube, Zalo, TikTok,...) đã trở thành chiến trường chính cho cả các hoạt động “cách mạng màu” và “xâm lược mềm”. Là công cụ mới để các thế lực thù địch triệt để lợi dụng.

Các thủ đoạn thường thấy trên không gian mạng bao gồm: Thứ nhất, thông tin sai lệch, lan truyền tin giả, thông tin bị bóp méo và các câu chuyện thù địch để định hướng dư luận, kích động hận thù và làm suy yếu lòng tin vào Đảng và Nhà nước. Thứ hai, kích động biểu tình và gây bất ổn. Thứ ba, nhắm vào hệ tư tưởng và lãnh đạo, trực tiếp tấn công chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, bôi nhọ các nhà lãnh đạo Đảng và Nhà nước, cố gắng tạo ra sự chia rẽ nội bộ. Thứ tư, gieo mầm và kích thích “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Thứ năm, sử dụng trí tuệ nhân tạo và công cụ tự động hóa hàng loạt (bot) để tạo ra các cuộc tranh luận giả, gây hấn bằng bình luận (comment) trên các mạng xã hội, nhằm mục đích “lật sử”, xuyên tạc lịch sử, gieo rắc hoài nghi và định hướng dư luận phục vụ cho các chiến lược “cách mạng màu” và “xâm lược mềm”.

Các thế lực thù địch đã và đang triệt để khai thác những đặc thù của không gian mạng như tính mở, khả năng ẩn danh và sự lan truyền không biên giới để tạo nên một “chiến trường” thông tin bất đối xứng, tạo ra những thách thức nghiêm trọng trong công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.

Một trong những thủ đoạn tinh vi mà các thế lực thù địch thường sử dụng là lợi dụng chính những nỗ lực của các cơ quan chức năng trong việc duy trì an ninh thông tin để xuyên tạc, vu khống. Mọi biện pháp quản lý cần thiết nhằm ngăn chặn thông tin sai lệch, độc hại đều có nguy cơ bị chúng bóp méo, quy chụp là “đàn áp tự do ngôn luận”, “phi dân chủ”.

Bên cạnh đó, tốc độ lan truyền thông tin cả thật lẫn giả trên mạng xã hội hiện nay là một thách thức khổng lồ. Điều này đồng nghĩa với việc các cơ quan chức năng thường ở trong thế phải “đuổi theo” để xử lý khủng hoảng, đối mặt với khó khăn lớn trong việc ngăn chặn kịp thời những câu chuyện, những luận điệu sai trái trước khi chúng kịp lan rộng và ăn sâu vào nhận thức của một bộ phận công chúng. Hệ quả là việc bác bỏ thông tin sai lệch và khôi phục niềm tin của Nhân dân trở thành một quá trình vô cùng phức tạp, tốn kém và đòi hỏi nhiều thời gian, công sức hơn rất nhiều so với hành động phát tán chúng.

II. Trí tuệ nhân tạo (AI) - “Con dao hai lưỡi” trong thời đại số

AI với những năng lực vượt trội, đã nhanh chóng bị các thế lực thù địch, phản động khai thác, biến thành công cụ đắc lực để thực hiện những âm mưu, thủ đoạn ngày càng tinh vi, nguy hiểm nhằm chống phá Đảng, Nhà nước và sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta. Các hoạt động này biểu hiện rõ nét qua những phương thức sau:

Thứ nhất, các thế lực thù địch sử dụng AI để tấn công trực diện vào nền tảng tư tưởng của Đảng. Chúng sỉ dụng AI để tự động hóa việc tạo ra và phát tán với tốc độ chóng mặt hàng loạt nội dung xuyên tạc, bóp méo, thậm chí phủ nhận giá trị khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, cũng như chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Âm mưu của chúng là gây hoang mang, dao động về tư tưởng, làm xói mòn niềm tin của cán bộ, đảng viên và Nhân dân vào con đường xã hội chủ nghĩa mà Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã lựa chọn.

Thứ hai, AI được khai thác triệt để nhằm khoét sâu các vấn đề phức tạp, nhạy cảm trong xã hội, kích động căng thẳng, gây chia rẽ và tiến tới gây bất ổn chính trị - xã hội. Công nghệ này được sử dụng để tạo dựng và lan truyền các thông tin sai lệch, bịa đặt, xuyên tạc về các vấn đề dân tộc, tôn giáo, lịch sử; thổi phồng những tồn tại, hạn chế trong quản lý kinh tế - xã hội. Đặc biệt, trong những thời điểm nhạy cảm hoặc khi đất nước đối mặt với khó khăn, thách thức, AI trở thành công cụ để các đối tượng tung tin đồn thất thiệt, tạo ra các “điểm nóng” thông tin, kích động tâm lý tiêu cực, hiếu kỳ, thậm chí kêu gọi, tập hợp lực lượng tham gia biểu tình, gây rối trật tự công cộng, thực hiện các hành vi bạo lực. Mưu đồ sâu xa của chúng là làm suy yếu khối đại đoàn kết toàn dân tộc, gây bất ổn từ bên trong.

Thứ ba, các thế lực thù địch sử dụng AI để tạo và lan truyền thông tin giả, những câu chuyện bịa đặt nhằm bôi nhọ, hạ uy tín của các ứng cử viên, xuyên tạc quy trình bầu cử, gieo rắc sự nghi ngờ trong cử tri. Với mục đích thao túng lá phiếu, làm suy giảm niềm tin của Nhân dân vào tính dân chủ, minh bạch của các thiết chế chính trị và các cơ quan nhà nước.

Thứ tư, gia tăng mức độ nguy hiểm và tính phức tạp của các cuộc tấn công mạng. Mục tiêu của chúng là các hệ thống thông tin trọng yếu của Chính phủ, các cơ quan Đảng, Nhà nước, cơ sở hạ tầng thông tin quốc gia, các cơ quan báo chí, truyền thông. Các cuộc tấn công này với sự hỗ trợ của AI có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng như làm gián đoạn hoạt động, tê liệt hệ thống, đánh cắp dữ liệu bí mật Nhà nước, thông tin nhạy cảm của công dân, hoặc chiếm quyền kiểm soát các kênh thông tin chính thống để phát tán tin giả, tạo ra sự hỗn loạn.

Có thể thấy trí tuệ nhân tạo đã và đang được các thế lực thù địch khai thác như một vũ khí chiến lược để “hiện đại hóa”, gia tăng sức mạnh và mức độ tinh vi cho các kịch bản “cách mạng màu” và chiến dịch “xâm lược mềm” nhằm chống phá Việt Nam một cách toàn diện và triệt để:

Một là, trong các âm mưu thực hiện “cách mạng màu”, AI không chỉ dừng lại ở việc phát tán thông tin hay lời kêu gọi. Nó đã trở thành công cụ để các thế lực thù địch phân tích dữ liệu xã hội nhằm xác định các “điểm nóng”, các nhóm quần chúng bất mãn tiềm tàng để tác động, lôi kéo. AI được sử dụng để cá nhân hóa các thông điệp kích động, tạo lập và điều phối các mạng lưới liên lạc bí mật, hướng dẫn và điều hướng các hoạt động tụ tập đông người, biểu tình trái pháp luật. Nguy hiểm hơn, công nghệ deepfake do AI tạo ra có thể được sử dụng để sản xuất các video, âm thanh giả mạo về các vụ việc nhạy cảm, các phát ngôn bịa đặt của lãnh đạo, nhằm thổi bùng sự phẫn nộ trong Nhân dân, kích động bạo lực và gây hỗn loạn xã hội một cách nhanh chóng, tạo cớ cho sự can thiệp từ bên ngoài. Các diễn đàn ảo, nhóm kín trên mạng xã hội do AI điều phối trở thành nơi tập hợp lực lượng, truyền bá tư tưởng chống đối, chia sẻ kinh nghiệm và tài liệu hướng dẫn thực hiện các hoạt động lật đổ, phá rối an ninh, trật tự.

Các trang tin phản động, chống đối tích cực sử dụng khả năng phân tích “Hot Search” để viết bài gây chú ý

Hai là, đối với chiến lược “xâm lược mềm”, AI đang tiếp tay đắc lực cho việc xói mòn nền tảng văn hóa, đạo đức và lý tưởng cách mạng của dân tộc, đặc biệt là trong giới trẻ. Không chỉ dừng lại ở việc phát tán các sản phẩm văn hóa độc hại có sẵn, AI còn được sử dụng để tạo ra các sản phẩm văn hóa mới, từ âm nhạc, video ngắn, truyện tranh, trò chơi trực tuyến đến các ứng dụng tương tác được thiết kế tinh vi nhằm tiêm nhiễm một cách chậm rãi các giá trị, lối sống ngoại lai không phù hợp, cổ xúy chủ nghĩa cá nhân cực đoan, lối sống thực dụng, ích kỷ, làm phai nhạt bản sắc văn hóa dân tộc và lý tưởng xã hội chủ nghĩa. Trên các nền tảng mạng xã hội có đông người dùng trẻ tuổi như TikTok, YouTube, Facebook, AI được dùng để phân tích tâm lý, hành vi, sở thích của người dùng, từ đó tạo ra và lan truyền các “trào lưu” (trends) độc hại, định hướng dư luận và nhận thức của giới trẻ theo ý đồ của chúng. Các “thần tượng mạng” ảo do AI tạo ra hoặc những người có ảnh hưởng (KOLs, influencers) bị thao túng, lợi dụng để vô tình hoặc cố ý truyền bá những quan điểm sai trái, lệch lạc, góp phần thúc đẩy quá trình “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong một bộ phận xã hội. Thông qua các hoạt động giải trí trực tuyến tưởng chừng như vô hại, các thông điệp “xâm lược mềm” được cài cắm một cách vô hình, khiến người dùng, nhất là thanh thiếu niên tiếp nhận một cách thụ động, không có sự cảnh giác và phòng vệ cần thiết.

Điều đặc biệt đáng lưu ý là các thế lực thù địch không hề thụ động chờ đợi sự hoàn thiện của các công cụ AI. Ngược lại, chúng đang chủ động đầu tư nghiên cứu, phát triển và triển khai các chiến thuật chống phá mới dựa trên nền tảng AI. Thực tiễn cho thấy, chúng đang không ngừng “nâng cấp” các thủ đoạn phá hoại nền tảng tư tưởng của Đảng một cách bài bản, có tổ chức, ngày càng tinh vi và khó lường. Điều này tạo ra một cuộc đối đầu không ngừng nghỉ, một cuộc rượt đuổi công nghệ và trí tuệ trên không gian mạng, đòi hỏi công tác bảo vệ của chúng ta phải liên tục đổi mới, sáng tạo, chủ động và thích ứng nhanh chóng với diễn tiến tình hình.

III. Những tác động tiêu cực đến nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam

1. Xói mòn niềm tin, gây hoài nghi, dao động về mục tiêu, lý tưởng cách mạng trong cán bộ, đảng viên và Nhân dân

Một trong những tác động thâm độc nhất mà các thế lực thù địch nhắm tới khi lợi dụng AI là làm xói mòn, tiến tới “làm tan rã niềm tin” của cán bộ, đảng viên và Nhân dân đối với sự lãnh đạo của Đảng, tính ưu việt của chế độ và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội. AI trở thành công cụ đắc lực để chúng khuếch đại và cá nhân hóa các thông điệp tiêu cực, liên tục tấn công vào nhận thức và tình cảm của công chúng. Các thuật toán AI được sử dụng để “may đo” nội dung sai lệch cho từng nhóm đối tượng, đặc biệt là thanh niên, trí thức - những người có sự hiện diện tích cực trên không gian mạng và đóng vai trò quan trọng trong định hình diễn ngôn xã hội. Bằng cách tự động hóa việc tạo lập và phát tán thông tin với tần suất cao, AI góp phần tạo ra các “buồng vang” - nơi người dùng bị cô lập trong một dòng chảy thông tin tiêu cực, củng cố các định kiến sai lệch, từ đó gieo rắc sự nghi ngờ, hoài nghi, thậm chí là sự thờ ơ, vô cảm đối với các giá trị, lý tưởng cách mạng cao đẹp.

Các thế lực thù địch còn triệt để lợi dụng AI để phóng đại có chủ đích các vấn đề xã hội, những vụ việc tham nhũng, tiêu cực hoặc những thiếu sót, yếu kém trong công tác quản lý, điều hành, quy chụp đó là những “thất bại cố hữu” của hệ thống chính trị và hệ tư tưởng của Đảng. AI giúp chúng tạo lập và lan truyền các câu chuyện, hình ảnh, video clip một cách nhanh chóng, gây ấn tượng mạnh về mặt cảm xúc nhằm làm gia tăng sự bất mãn, hoài nghi và kích động tâm lý cực đoan trong xã hội. Khối lượng thông tin khổng lồ, thật giả lẫn lộn do AI tạo ra đã dẫn đến tình trạng “ô nhiễm thông tin”, “suy thoái sự thật”, khiến người dân ngày càng khó khăn hơn trong việc phân biệt đúng sai. Hậu quả trực tiếp là gây ra sự hỗn loạn, mất phương hướng về lý luận, tư tưởng trong một bộ phận cán bộ, đảng viên và Nhân dân, tạo ra một “lỗ hổng” tư tưởng để các hệ tư tưởng xa lạ, độc hại dễ dàng xâm nhập và bén rễ.

2. Xuyên tạc, bóp méo, phủ nhận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối đổi mới của Đảng

Nền tảng tư tưởng của Đảng, chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh luôn là mục tiêu tấn công phá hoại hàng đầu của các thế lực thù địch, và AI đang trở thành một vũ khí mới, nguy hiểm trong các chiến dịch này. Chúng sử dụng AI để sản xuất hàng loạt với quy mô công nghiệp các bài viết, video, infographic, thậm chí là các sản phẩm “giả nghiên cứu khoa học” với nội dung xuyên tạc, bóp méo hoặc phủ nhận một cách trắng trợn bản chất khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. AI được lập trình để đưa ra những “diễn giải mới” đầy ngụy biện, cố tình tách rời tư tưởng Hồ Chí Minh khỏi những nguyên lý nền tảng của chủ nghĩa Mác - Lênin, hoặc xuyên tạc di sản tư tưởng của Người theo hướng có lợi cho những luận điệu chống phá.

Trong các chiến dịch “lật sử” ngày càng tinh vi, AI giúp tạo ra những câu chuyện, hình ảnh giả mạo, hoặc “phục dựng” các sự kiện lịch sử theo góc nhìn sai lệch nhằm hạ bệ thần tượng, làm mất uy tín của các lãnh tụ, phủ nhận những thành quả vĩ đại của cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng. Các mạng lưới tài khoản ảo (botnet) do AI điều khiển không ngừng lan truyền những diễn giải lịch sử sai lệch này, cố tình tạo thành “trào lưu” trên mạng xã hội, tấn công trực diện vào niềm tự hào dân tộc và tính chính danh của sự nghiệp cách mạng. Một thủ đoạn khác là quy kết những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử trong công cuộc đổi mới của đất nước hoàn toàn là do áp dụng các cơ chế thị trường tư bản chủ nghĩa, trong khi cố tình bỏ qua hoặc xem nhẹ vai trò quyết định của định hướng xã hội chủ nghĩa và sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng. Ngược lại, bất kỳ thách thức, khó khăn nào trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội cũng bị chúng đổ lỗi cho sự tồn tại của các yếu tố xã hội chủ nghĩa. Đồng thời, các mô hình dân chủ tư sản, hệ thống chính trị đa đảng, tam quyền phân lập được AI hỗ trợ quảng bá rầm rộ một cách trá hình hoặc lộ liễu như những lựa chọn thay thế ưu việt, thường bỏ qua một cách có chủ ý bối cảnh lịch sử, văn hóa đặc thù và nguyện vọng của Nhân dân Việt Nam. Đáng chú ý, các luận điệu thù địch này thường được ngụy tạo dưới vỏ bọc “nghiên cứu học thuật”, “phân tích khách quan” hoặc “diễn giải mới” do AI hỗ trợ biên soạn, nhằm tạo vẻ hợp pháp, tăng tính thuyết phục để thẩm thấu sâu hơn vào giới trí thức và cộng đồng học thuật.

Nội dung số đang được khai thác triệt để với mục đích “Lật sử”, “Đánh tráo khái niệm”

3. Kích động “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, thúc đẩy âm mưu “phi chính trị hóa” lực lượng vũ trang

“Tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ là những quá trình suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự xa rời” mục tiêu, lý tưởng của Đảng, được coi là nguy cơ đặc biệt nguy hiểm, liên quan trực tiếp đến sự tồn vong của Đảng và chế độ. Các thế lực thù địch coi đây là những “mắt xích yếu” để tập trung khai thác và đẩy nhanh quá trình này với sự hỗ trợ đắc lực của AI. AI giúp chúng cá nhân hóa các thông điệp tiêu cực, nhắm vào từng cán bộ, đảng viên dựa trên việc phân tích dữ liệu cá nhân (thói quen, sở thích, mối quan tâm, những bức xúc cá nhân). Từ đó, chúng tiến hành các chiến dịch “tấn công tâm lý” một cách tinh vi, liên tục tiêm nhiễm những tư tưởng độc hại, quảng bá chủ nghĩa cá nhân vị kỷ, lối sống thực dụng, kích động sự bất mãn, qua đó gieo mầm hoài nghi, thúc đẩy quá trình suy thoái tư tưởng, làm cho một số cá nhân tự đặt câu hỏi và ngày càng xa rời niềm tin, lý tưởng chính trị của mình.

AI còn được sử dụng để tạo ra các diễn đàn, nhóm kín trên không gian mạng, nơi những người có biểu hiện lung lay, suy thoái tư tưởng có thể tìm thấy “sự đồng cảm” giả tạo, được củng cố những suy nghĩ lệch lạc và bị dẫn dắt ngày càng lún sâu hơn vào con đường sai trái. Đặc biệt nguy hiểm, AI đang được các thế lực thù địch khai thác để thúc đẩy âm mưu “phi chính trị hóa” lực lượng vũ trang nhân dân. Chúng sử dụng AI để chế tác và lan truyền các nội dung ca ngợi mô hình Công an, Quân đội “chuyên nghiệp thuần túy”, “đứng ngoài chính trị” của một số quốc gia tư bản, so sánh một cách khập khiễng, xuyên tạc bản chất cách mạng và truyền thống tốt đẹp của lực lượng vũ trang Việt Nam - lực lượng từ Nhân dân mà ra, vì Nhân dân phục vụ, đặt dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Công nghệ deepfake ngày càng chân thật hơn

Công nghệ deepfake có thể được sử dụng để tạo ra các phát biểu giả mạo của lãnh đạo Quân đội, Công an nhằm gây hiểu lầm, chia rẽ nội bộ, làm suy yếu lòng trung thành của lực lượng vũ trang với Đảng, với Tổ quốc và Nhân dân. Cần nhấn mạnh rằng, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” không chỉ là kết quả của những tác động từ bên ngoài, mà chúng thường bị làm trầm trọng thêm bởi những hạn chế trong nội tại, những biểu hiện suy thoái về đạo đức, lối sống ở một bộ phận cán bộ, đảng viên và những thiếu sót trong công tác giáo dục chính trị tư tưởng. AI giúp các thế lực thù địch khai thác một cách tinh vi và hiệu quả hơn những yếu kém nội tại này, như một cách “đổ thêm dầu vào lửa”, tạo ra một mối quan hệ cộng hưởng tiêu cực, đẩy nhanh hơn nữa quá trình “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.

IV. Những giải pháp trọng tâm, chiến lược nhằm kiên quyết đấu tranh, bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng

Tổng Bí thư Tô Lâm nói về chuyển đổi số

1. Nâng cao nhận thức, quán triệt sâu sắc và triển khai sáng tạo, hiệu quả Nghị quyết số 35-NQ/TW ngày 22/10/2018 của Bộ Chính trị, coi đây là nhiệm vụ then chốt, thường xuyên

Trước tiên, phải khẳng định Nghị quyết 35-NQ/TW là “kim chỉ nam”, nền tảng lý luận và thực tiễn vững chắc, cần được vận dụng sáng tạo, không ngừng cập nhật, bổ sung các phương thức đấu tranh mới phù hợp với sự biến đổi khôn lường của AI và các mối đe dọa trên không gian mạng. Đổi mới mạnh mẽ công tác quán triệt, học tập Nghị quyết, đảm bảo tính thực chất, tránh hình thức; tập trung nâng cao năng lực nhận diện cho từng cấp ủy, tổ chức đảng, mỗi cán bộ, đảng viên và Nhân dân về các âm mưu, thủ đoạn mới lợi dụng AI để chống phá tư tưởng. Xây dựng cơ chế kiểm tra, giám sát, đôn đốc thường xuyên việc thực hiện Nghị quyết, gắn trách nhiệm của người đứng đầu trong việc chủ động phòng ngừa, đấu tranh với các biểu hiện sai trái, thù địch trên không gian mạng tại địa phương, đơn vị mình.

2. Xây dựng "thế trận lòng dân” vững chắc trên không gian mạng, tăng cường giáo dục chính trị tư tưởng, nâng cao “sức đề kháng số” và bản lĩnh văn hóa cho cán bộ, đảng viên và Nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ

Đẩy mạnh và đổi mới căn bản nội dung, phương pháp giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối đổi mới của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước ngày càng thu hút, hấp dẫn, dễ tiếp cận, phù hợp với tâm lý từng đối tượng, nhất là giới trẻ. Tích cực ứng dụng công nghệ thông tin, truyền thông đa phương tiện, thậm chí các ứng dụng AI có kiểm soát, để làm phong phú, sinh động các nội dung giáo dục.

Trang bị cho công dân, đặc biệt là thanh thiếu niên, kiến thức nền tảng về an ninh mạng, kỹ năng số, tư duy phản biện, khả năng nhận diện và phòng chống hiệu quả các loại tin giả, deepfake, các chiến dịch “lật sử”, các bình luận gây hấn, kích động do AI và botnet điều khiển. Phát triển các chương trình “giáo dục miễn dịch không gian mạng” trong hệ thống giáo dục quốc dân và các hoạt động của Đoàn Thanh niên.

Phát huy vai trò của gia đình, nhà trường, các tổ chức chính trị - xã hội trong việc định hướng giá trị, xây dựng lối sống văn hóa, bản lĩnh chính trị vững vàng cho thế hệ trẻ, tạo thành một “vành đai bảo vệ” tự nhiên trước sự xâm nhập của các luồng tư tưởng độc hại.

3. Nâng cấp, đồng bộ thể chế, chính sách, pháp luật về an ninh mạng và quản lý AI, tạo hành lang pháp lý vững chắc, chủ động phòng ngừa và xử lý nghiêm minh các hành vi lợi dụng AI để chống phá

Khẩn trương rà soát, sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến an ninh mạng, quản lý thông tin trên mạng, bảo vệ dữ liệu cá nhân, đặc biệt là các quy định cụ thể về phát triển và ứng dụng AI có trách nhiệm, phòng, chống việc tạo và phát tán tin giả, deepfake, các nội dung độc hại do AI tạo ra.

Quy định rõ ràng trách nhiệm pháp lý của các nhà cung cấp nền tảng trực tuyến, bao gồm cả các doanh nghiệp xuyên biên giới trong việc kiểm duyệt, ngăn chặn, gỡ bỏ kịp thời các nội dung vi phạm pháp luật Việt Nam, nhất là các nội dung chống phá nền tảng tư tưởng của Đảng.

Tăng cường năng lực quản lý nhà nước, đầu tư hiện đại hóa trang thiết bị, công cụ cho các cơ quan chức năng để giám sát, phát hiện sớm, cảnh báo và xử lý hiệu quả các chiến dịch tấn công thông tin, các hoạt động phá hoại tư tưởng sử dụng AI; xây dựng cơ chế phối hợp hiệu quả giữa các bộ, ngành và giữa trung ương với địa phương.

4. Kiện toàn tổ chức, phát huy vai trò nòng cốt, tiên phong của các lực lượng chuyên trách; xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ, đồng bộ, đa ngành trong đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng trên không gian mạng

Ban Chỉ đạo 35 các cấp tiếp tục là trung tâm chỉ đạo, điều phối thống nhất, quyết liệt các hoạt động bảo vệ nền tảng tư tưởng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, đặc biệt phải nhạy bén, chủ động trước các thủ đoạn mới lợi dụng AI.

Ngành Tuyên giáo phải thực sự là nhạc trưởng, tư lệnh trên mặt trận tư tưởng - văn hóa, chủ động định hướng dư luận, dẫn dắt các cuộc bút chiến một cách sắc bén, thuyết phục, làm chủ trận địa thông tin, nhất là trên các nền tảng số.

Đầu tư xây dựng lực lượng chuyên trách của Quân đội (Lực lượng 47), Công an (An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao) thực sự tinh nhuệ, hiện đại, làm chủ công nghệ AI, đủ sức đối đầu và chiến thắng trong cuộc chiến không gian mạng.

Thiết lập và vận hành hiệu quả cơ chế phối hợp liên ngành, đa lĩnh vực (Tuyên giáo, Thông tin và Truyền thông, Công an, Quốc phòng, Ngoại giao, Khoa học và Công nghệ, các cơ quan báo chí chủ lực) đảm bảo tính thống nhất, kịp thời, đồng bộ từ khâu dự báo, phát hiện, phân tích, đấu tranh đến xử lý khủng hoảng truyền thông.

5. Đi trước đón đầu, chủ động nghiên cứu, ứng dụng mạnh mẽ khoa học công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo, vào công tác nhận diện, phòng ngừa, ngăn chặn và đấu tranh phản bác thông tin sai trái, thù địch

Xác định việc làm chủ và ứng dụng AI là giải pháp đột phá, then chốt. Ưu tiên đầu tư chiến lược cho nghiên cứu và phát triển các công cụ AI “Made in Vietnam” chuyên dụng cho lĩnh vực an ninh tư tưởng, an ninh mạng nhằm phát hiện sớm các chiến dịch thông tin sai lệch, nhận diện deepfake, phân tích và bóc gỡ các mạng lưới botnet, tự động hóa việc kiểm chứng thông tin và cảnh báo nguy cơ.

Không chỉ là phòng thủ, cần chủ động nghiên cứu ứng dụng AI để nâng cao hiệu quả sản xuất và lan tỏa thông tin tích cực, xây dựng các câu chuyện, sản phẩm truyền thông hấp dẫn, có sức thuyết phục cao, tiếp cận đúng đối tượng. Thúc đẩy hợp tác công - tư, khuyến khích các doanh nghiệp công nghệ Việt Nam tham gia nghiên cứu, phát triển và cung cấp các giải pháp công nghệ phục vụ công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng.

6. Đẩy mạnh dòng thông tin chủ lưu tích cực, chính thống; đổi mới sáng tạo nội dung và phương thức truyền thông, xây dựng các sản phẩm chất lượng cao, có sức hấp dẫn, lan tỏa mạnh mẽ, khẳng định vị thế làm chủ trận địa thông tin

Chủ động cung cấp thông tin chính thống một cách kịp thời, minh bạch, chính xác, đa dạng về hình thức để định hướng dư luận, đập tan tin đồn, tin giả ngay từ khi mới xuất hiện, theo phương châm “lấy cái nhanh át cái chậm”, “lấy cái thật át cái giả”. Tập trung xây dựng và quảng bá các câu chuyện truyền cảm hứng về thành tựu đổi mới của đất nước, các giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc, gương người tốt, việc tốt, tạo môi trường thông tin tích cực, lành mạnh theo tinh thần “lấy cái đẹp dẹp cái xấu”, “lấy tích cực đẩy lùi tiêu cực”.

Đầu tư phát triển các sản phẩm truyền thông (bài viết chuyên sâu, video sáng tạo, podcast, infographic, game tương tác, ứng dụng di động...) không chỉ chuẩn mực về tư tưởng mà còn hiện đại, hấp dẫn, bắt kịp xu thế của công chúng, đặc biệt là giới trẻ. Nâng cao vai trò, trách nhiệm và chất lượng hoạt động của các cơ quan báo chí, truyền thông chủ lực của Đảng và Nhà nước.

7. Tăng cường và mở rộng hợp tác quốc tế một cách chủ động, có chọn lọc trong lĩnh vực an ninh mạng và đấu tranh chống thông tin sai lệch, trên nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền, bình đẳng và cùng có lợi

Cần nhận thức rõ các mối đe dọa trên không gian mạng, đặc biệt là các chiến dịch thông tin sai lệch, tấn công tư tưởng có yếu tố AI, thường mang tính xuyên quốc gia, đòi hỏi sự hợp tác quốc tế để đối phó hiệu quả. Chủ động tham gia, đóng góp xây dựng và thực thi các chuẩn mực, quy tắc ứng xử chung trên không gian mạng liên quan đến AI tại các diễn đàn đa phương và song phương; chia sẻ thông tin, kinh nghiệm, công nghệ với các quốc gia, tổ chức quốc tế có thiện chí trong việc phòng chống tin giả, deepfake và tội phạm mạng.

Ưu tiên hợp tác trong các lĩnh vực đào tạo nhân lực an ninh mạng chất lượng cao, chuyển giao công nghệ tiên tiến, phối hợp điều tra, xử lý các vụ việc xuyên biên giới, đồng thời kiên quyết bảo vệ lợi ích quốc gia, chủ quyền số và hệ thống chính trị của Việt Nam.

Cuộc đấu tranh chống "cách mạng màu" và "xâm lược mềm", được khuếch đại bởi thời đại số và trí tuệ nhân tạo là một thách thức phức tạp, nguy hiểm và lâu dài đối với nền tảng tư tưởng của Đảng và an ninh quốc gia.

Thắng lợi trong cuộc đấu tranh này đòi hỏi sự lãnh đạo vững chắc của Đảng, sức mạnh đoàn kết của toàn bộ hệ thống chính trị và Nhân dân, sự cảnh giác thường xuyên, các biện pháp chủ động và sự đổi mới liên tục trong cả tư duy và hành động. Nó đòi hỏi một cam kết với các nguyên tắc của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh được vận dụng sáng tạo vào những thực tế mới của thời đại số nhằm bảo vệ vững chắc những thành quả cách mạng, giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

Phòng Tham mưu