Tính thực tiễn của A.I trong khu vực hành chính công tại Việt Nam thể hiện rõ nhất ở khả năng giải quyết những hạn chế cố hữu như tính lặp đi lặp lại, sự chậm trễ trong xử lý hồ sơ và tình trạng thiếu đồng bộ của dữ liệu. Hiện nay, A.I có thể tự động hóa nhiều tác vụ hành chính như quét, đọc, trích xuất thông tin từ biểu mẫu, so sánh với quy định hiện hành để kiểm tra tính hợp lệ và đầy đủ, giúp rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ và hạn chế lỗi do con người. Nhiều Cổng dịch vụ công quốc gia và địa phương đã bắt đầu tích hợp mô-đun A.I để phân loại, xử lý sơ bộ hồ sơ trực tuyến, đặc biệt là trong các thủ tục cấp phép, đăng ký kinh doanh hoặc cấp giấy phép lái xe.

Không chỉ dừng ở tự động hóa, A.I còn giúp phân tích xu hướng kinh tế - xã hội, dự báo nhu cầu dịch vụ công, hỗ trợ cơ quan quản lý phân bổ nguồn lực cán bộ và ngân sách hợp lý. Trong các lĩnh vực như thuế, bảo hiểm xã hội, đấu thầu công, A.I có thể phát hiện sớm các hành vi bất thường hoặc dấu hiệu gian lận, giúp cơ quan chức năng can thiệp kịp thời, tăng cường minh bạch và giảm thất thoát ngân sách.

Ảnh minh hoạ. Nguồn: Internet

Một trong những bước tiến nổi bật của A.I trong hành chính công là sự ra đời của trợ lý ảo hành chính (Chatbot/Virtual Assistant). Các hệ thống này có thể tự động trả lời 24/7 các câu hỏi của người dân về thủ tục hành chính, hồ sơ và quy định pháp luật. Nhiều Bộ, ngành và địa phương đã triển khai trợ lý ảo trên Cổng dịch vụ công hoặc tài khoản Zalo chính thức, giúp giảm áp lực cho cán bộ “một cửa” và nâng cao trải nghiệm người dân. Dựa trên thông tin và lịch sử tương tác (được người dân đồng ý chia sẻ), A.I còn có thể gợi ý các dịch vụ công liên quan, nhắc nhở nghĩa vụ hành chính cần thực hiện, mang lại trải nghiệm cá nhân hóa và tiện lợi.

Trong công tác văn thư – hành chính, A.I có thể tự động phân loại, định tuyến và tóm tắt nội dung văn bản đến/đi, giúp tối ưu hóa luồng công việc, cảnh báo trễ hạn và đảm bảo văn bản được xử lý đúng người, đúng thời điểm. Bên cạnh đó, A.I hỗ trợ cán bộ dễ dàng tra cứu, trích xuất, tham chiếu thông tin từ kho dữ liệu pháp luật và tài liệu chuyên môn khổng lồ, góp phần nâng cao năng lực chuyên môn và rút ngắn thời gian nghiên cứu.

Trong quá trình số hóa và liên thông dữ liệu quốc gia, việc đảm bảo độ chính xác và đồng bộ thông tin là thách thức lớn. A.I đóng vai trò làm sạch và chuẩn hóa dữ liệu, tự động kiểm tra, đối sánh và xử lý sai lệch, góp phần nâng cao chất lượng cơ sở dữ liệu quốc gia (như CSDL dân cư, đất đai, doanh nghiệp...). Ngoài ra, A.I còn được ứng dụng trong an ninh mạng, giúp phát hiện sớm các cuộc tấn công, cảnh báo bất thường trong lưu lượng truy cập, bảo vệ dữ liệu công dân và hạ tầng số của Nhà nước.

Việt Nam đang thí điểm ứng dụng A.I tạo sinh (Generative AI) trong việc xây dựng Trợ lý A.I chuyên biệt cho cán bộ và người dân, có khả năng tóm tắt văn bản, chính sách phức tạp thành ngôn ngữ dễ hiểu; hỗ trợ xây dựng báo cáo, tổng hợp dữ liệu đa chiều phục vụ công tác quản lý. Tầm nhìn xa hơn là mô hình Chính phủ Siêu kết nối (Hyper-connected Government), nơi A.I trở thành “bộ não điều phối” cho toàn bộ hệ thống hành chính – hoạt động liền mạch, thông minh, lấy người dân làm trung tâm.

A.I đang trở thành động lực quan trọng trong công cuộc chuyển đổi số và cải cách hành chính ở Việt Nam, giúp nâng cao hiệu quả, minh bạch và chất lượng phục vụ người dân. Tuy nhiên, việc phụ thuộc quá mức vào A.I có thể làm suy giảm năng lực con người, tiềm ẩn rủi ro về dữ liệu và khoảng trống pháp lý. A.I chỉ thực sự phát huy hiệu quả khi được vận hành bởi đội ngũ cán bộ có trình độ, đạo đức và được giám sát chặt chẽ. Mục tiêu cuối cùng là để A.I phục vụ con người, chứ không thay thế con người trong quản lý hành chính.

Việc ứng dụng A.I trong quản lý hành chính không chỉ là xu thế tất yếu mà còn là bước đột phá chiến lược giúp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh, cải cách hành chính toàn diện và tiến tới phát triển bền vững trong kỷ nguyên số — với điều kiện chúng ta sử dụng A.I một cách chủ động, minh bạch và có trách nhiệm.

Phòng An ninh nội địa